Παρακαλούμε περιστρέψτε τη συσκευή σας σε κατακόρυφη θέση για καλύτερη εμπειρία.
Μια έκθεση για το παιδικό ιχνογράφημα, που φέρνει στο προσκήνιο προσωπικές αφηγήσεις παιδιών και αποκαλύπτει παιδικά τραύματα.
-
Προειδοποιητικά σημάδια
-
Προειδοποιητικά σημάδια
Για τα παιδιά που έχουν βιώσει κάποιο τραύμα, το να μιλήσουν γι’ αυτό είναι δύσκολο και επώδυνο. Γι’ αυτό, προσπαθούν να εκφραστούν μέσα από τη ζωγραφική. Όμως, οι ιστορίες τους, συχνά, παραμένουν απλά παιδικά σχέδια, καθώς δεν αποκωδικοποιούνται. Αν και η ανάλυση του παιδικού ιχνογραφήματος δεν μπορεί από μόνη της να χρησιμοποιηθεί για την επιβεβαίωση ενός τραύματος, ο εντοπισμός προειδοποιητικών σημαδιών στις παιδικές ζωγραφιές μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος. Σε συνδυασμό με την αφήγηση των ίδιων των παιδιών, μπορεί να αποκαλύψει τραύματα και να οδηγήσει σε διαγνωστικές υποθέσεις ή στον εντοπισμό ατόμων σε κίνδυνο.
Ενδεικτικά αναφέρονται κάποια προειδοποιητικά σημάδια τραυματικών εμπειριών στα παιδικά ιχνογραφήματα:
- Παιδιά με ελλείποντα χαρακτηριστικά (π.χ.: κενά μάτια, χωρίς χέρια).
- Παραμορφωμένα ή σπασμένα μέλη σώματος.
- Παιδιά που αιωρούνται.
- Παιδιά απομονωμένα από την ομάδα.
- Σκηνές κακοποίησης ή κακομεταχείρισης παιδιού από άλλα άτομα.
- Φιγούρες ενηλίκων με μεγάλα στόματα ή αιχμηρά δόντια.
- Φιγούρες ενηλίκων με μεγάλα χέρια ή/και αιχμηρά δάχτυλα.
- Φιγούρες με έντονα γεννητικά όργανα.
- Απεικονίσεις σε μικρή κλίμακα σε σχέση με άλλες φιγούρες.
- Θυμωμένα πρόσωπα ή απειλητικές στάσεις.
- Φιγούρες που κλαίνε ή είναι θλιμμένες.
- Χώρος (π.χ.: σπίτι ή σχολική τάξη) έρημος ή παραπέμπει σε φυλακή.
- Επαναλαμβανόμενες γραμμές και μοτίβα σε συγκεκριμένες φιγούρες ή αντικείμενα.
- Σκούρα χρώματα.
- Κυριαρχία ενός χρώματος, συνήθως σκούρου ή κόκκινου, με έλλειψη ποικιλίας.
- Σχέδια που επαναλαμβάνουν το ίδιο θέμα ή σενάριο.
- Στοιχεία εκτός της καθημερινής ζωής του παιδιού.
- Σχέδια που αποφεύγουν ανθρώπινες φιγούρες, δείχνοντας μόνο αντικείμενα ή τοπία.
-
Οδηγίες
-
Οδηγίες
Οι ενέργειές μας επηρεάζουν τις ζωές των παιδιών, όποιος κι αν είναι ο ρόλος μας.
Γονέας
- Επιτρέψτε στο παιδί να ζωγραφίσει ελεύθερα, χωρίς οδηγίες.
- Μην κρίνετε τη ζωγραφική του παιδιού.
- Ενθαρρύνετε το παιδί να μιλήσει για τη ζωγραφιά του.
- Κάντε του ερωτήσεις, ζητώντας διευκρινίσεις πάνω στη ζωγραφιά (π.χ.: Τι κάνουν τα άτομα στη ζωγραφιά;).
- Ακούστε ενεργητικά την αφήγηση του παιδιού και παρατηρήστε με προσοχή τις συμπεριφορές και αντιδράσεις του σε ερεθίσματα που μπορεί να του υπενθυμίζουν το τραύμα (π.χ.: ήχοι, εικόνες).
- Διαβεβαιώστε το παιδί ότι δεν έχει ευθύνη για ό,τι του συνέβη.
- Ζητήστε τη βοήθεια ειδικών, αν κάτι σας προβληματίσει.
Εκπαιδευτικός
- Χρησιμοποιήστε τη ζωγραφική ως εργαλείο έκφρασης και διαχείρισης συναισθημάτων και ενθαρρύνετε τη δημιουργικότητα του παιδιού.
- Παρατηρήστε με προσοχή τις ζωγραφιές του παιδιού και αναζητήστε σε αυτές τυχόν στοιχεία-ενδείξεις ψυχικού τραύματος.
- Παρακολουθήστε σεμινάρια ανάλυσης και ερμηνείας του παιδικού ιχνογραφήματος.
- Χρησιμοποιήστε το παιδικό ιχνογράφημα συμπληρωματικά με άλλους τρόπους εκτίμησης της ψυχολογικής κατάστασης του παιδιού και παραπέμψτε, αν χρειάζεται, σε ειδικούς/-ές επιστήμονες.
Εκπαιδευτικός οργανισμός
- Διασφαλίστε ένα ασφαλές περιβάλλον για τα παιδιά.
- Εφαρμόστε πολιτικές για την προστασία της ψυχικής υγείας των παιδιών.
- Εκπαιδεύστε το προσωπικό σας σε θέματα παιδικής προστασίας, ώστε να γνωρίζει πώς να εντοπίζει και να αναφέρει τυχόν ύποπτες καταστάσεις για την πρόληψη της εκμετάλλευσης παιδιών.
-
Χρήσιμοι σύνδεσμοι/Τηλέφωνα
Προειδοποιητικά σημάδια
Για τα παιδιά που έχουν βιώσει κάποιο τραύμα, το να μιλήσουν γι’ αυτό είναι δύσκολο και επώδυνο. Γι’ αυτό, προσπαθούν να εκφραστούν μέσα από τη ζωγραφική. Όμως, οι ιστορίες τους, συχνά, παραμένουν απλά παιδικά σχέδια, καθώς δεν αποκωδικοποιούνται. Αν και η ανάλυση του παιδικού ιχνογραφήματος δεν μπορεί από μόνη της να χρησιμοποιηθεί για την επιβεβαίωση ενός τραύματος, ο εντοπισμός προειδοποιητικών σημαδιών στις παιδικές ζωγραφιές μπορεί να αποδειχθεί πολύτιμος. Σε συνδυασμό με την αφήγηση των ίδιων των παιδιών, μπορεί να αποκαλύψει τραύματα και να οδηγήσει σε διαγνωστικές υποθέσεις ή στον εντοπισμό ατόμων σε κίνδυνο.
Ενδεικτικά αναφέρονται κάποια προειδοποιητικά σημάδια τραυματικών εμπειριών στα παιδικά ιχνογραφήματα:
- Παιδιά με ελλείποντα χαρακτηριστικά (π.χ.: κενά μάτια, χωρίς χέρια).
- Παραμορφωμένα ή σπασμένα μέλη σώματος.
- Παιδιά που αιωρούνται.
- Παιδιά απομονωμένα από την ομάδα.
- Σκηνές κακοποίησης ή κακομεταχείρισης παιδιού από άλλα άτομα.
- Φιγούρες ενηλίκων με μεγάλα στόματα ή αιχμηρά δόντια.
- Φιγούρες ενηλίκων με μεγάλα χέρια ή/και αιχμηρά δάχτυλα.
- Φιγούρες με έντονα γεννητικά όργανα.
- Απεικονίσεις σε μικρή κλίμακα σε σχέση με άλλες φιγούρες.
- Θυμωμένα πρόσωπα ή απειλητικές στάσεις.
- Φιγούρες που κλαίνε ή είναι θλιμμένες.
- Χώρος (π.χ.: σπίτι ή σχολική τάξη) έρημος ή παραπέμπει σε φυλακή.
- Επαναλαμβανόμενες γραμμές και μοτίβα σε συγκεκριμένες φιγούρες ή αντικείμενα.
- Σκούρα χρώματα.
- Κυριαρχία ενός χρώματος, συνήθως σκούρου ή κόκκινου, με έλλειψη ποικιλίας.
- Σχέδια που επαναλαμβάνουν το ίδιο θέμα ή σενάριο.
- Στοιχεία εκτός της καθημερινής ζωής του παιδιού.
- Σχέδια που αποφεύγουν ανθρώπινες φιγούρες, δείχνοντας μόνο αντικείμενα ή τοπία.
Οδηγίες
Οι ενέργειές μας επηρεάζουν τις ζωές των παιδιών, όποιος κι αν είναι ο ρόλος μας.
Γονέας
- Επιτρέψτε στο παιδί να ζωγραφίσει ελεύθερα, χωρίς οδηγίες.
- Μην κρίνετε τη ζωγραφική του παιδιού.
- Ενθαρρύνετε το παιδί να μιλήσει για τη ζωγραφιά του.
- Κάντε του ερωτήσεις, ζητώντας διευκρινίσεις πάνω στη ζωγραφιά (π.χ.: Τι κάνουν τα άτομα στη ζωγραφιά;).
- Ακούστε ενεργητικά την αφήγηση του παιδιού και παρατηρήστε με προσοχή τις συμπεριφορές και αντιδράσεις του σε ερεθίσματα που μπορεί να του υπενθυμίζουν το τραύμα (π.χ.: ήχοι, εικόνες).
- Διαβεβαιώστε το παιδί ότι δεν έχει ευθύνη για ό,τι του συνέβη.
- Ζητήστε τη βοήθεια ειδικών, αν κάτι σας προβληματίσει.
Εκπαιδευτικός
- Χρησιμοποιήστε τη ζωγραφική ως εργαλείο έκφρασης και διαχείρισης συναισθημάτων και ενθαρρύνετε τη δημιουργικότητα του παιδιού.
- Παρατηρήστε με προσοχή τις ζωγραφιές του παιδιού και αναζητήστε σε αυτές τυχόν στοιχεία-ενδείξεις ψυχικού τραύματος.
- Παρακολουθήστε σεμινάρια ανάλυσης και ερμηνείας του παιδικού ιχνογραφήματος.
- Χρησιμοποιήστε το παιδικό ιχνογράφημα συμπληρωματικά με άλλους τρόπους εκτίμησης της ψυχολογικής κατάστασης του παιδιού και παραπέμψτε, αν χρειάζεται, σε ειδικούς/-ές επιστήμονες.
Εκπαιδευτικός οργανισμός
- Διασφαλίστε ένα ασφαλές περιβάλλον για τα παιδιά.
- Εφαρμόστε πολιτικές για την προστασία της ψυχικής υγείας των παιδιών.
- Εκπαιδεύστε το προσωπικό σας σε θέματα παιδικής προστασίας, ώστε να γνωρίζει πώς να εντοπίζει και να αναφέρει τυχόν ύποπτες καταστάσεις για την πρόληψη της εκμετάλλευσης παιδιών.
Σύνδεσμοι
Διεθνής Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (ν. 2101/ 1992):
ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ (ekka.org.gr)
Ευρωπαϊκό Δίκτυο για τα Δικαιώματα του Παιδιού:
EU Network for Children’s Rights
Τηλέφωνα
Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111
Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης 197
Εθνική Γραμμή Παιδικής Προστασίας 1107
Αρχή Προστασίας Δεδομένων 210 647 5600
Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056
Υποστηρικτές
Υλοποίηση Έκθεσης
Κείμενα:
Σοφία Ταμπούρη
Ανάλυση ιχνογραφημάτων:
Σοφία Μαστροκούκου
Σχεδιασμός ψηφιακής έκθεσης:
Στέλιος Χαρίσης
Υλοποίηση ψηφιακής έκθεσης:
Στέλιος Χαρίσης & Έλενα Αγγέλη
Επιμελήτρια έκθεσης:
Αλεξάνδρα Νικολοπούλου
Ακουστική περιγραφή (ελληνικά):
Άρης Χαλκιάς, Χαρά Βλαμάκη, Έρση Κούτσικου & Διαμαντής Καραγκούνης
Ακουστική περιγραφή (αγγλικά):
Dr. Mandy Crawford-Lee, Joanna Kinberger, Maria Benetatou, Simos Benetatos, Andriana Patsoura, Alex Sloan & Henry Newell
Διερμηνεία στην ΕΝΓ & στη Διεθνή Νοηματική:
Αλεξάνδρα Κωτσάκη & Άννα Γαϊτανή
Ψυχολόγος/Ειδική παιδαγωγός:
Μαρίνα Μωραϊτάκη
Μετάφραση στην αγγλική γλώσσα:
Άγγελος Χαλκιαδάκης & Αθανασία Κανέλλου
Συντονισμός καλλιτεχνικής παραγωγής:
Μαρία Οικονόμου & Σοφία Μαστροκούκου
Κείμενα:
Σοφία Ταμπούρη
Ανάλυση ιχνογραφημάτων:
Σοφία Μαστροκούκου
Σχεδιασμός ψηφιακής έκθεσης:
Στέλιος Χαρίσης
Υλοποίηση ψηφιακής έκθεσης:
Στέλιος Χαρίσης & Έλενα Αγγέλη
Επιμελήτρια έκθεσης:
Αλεξάνδρα Νικολοπούλου
Ακουστική περιγραφή (ελληνικά):
Άρης Χαλκιάς, Χαρά Βλαμάκη, Έρση Κούτσικου & Διαμαντής Καραγκούνης
Ακουστική περιγραφή (αγγλικά):
Dr. Mandy Crawford-Lee, Joanna Kinberger, Maria Benetatou, Simos Benetatos, Andriana Patsoura, Alex Sloan & Henry Newell
Διερμηνεία στην ΕΝΓ & στη Διεθνή Νοηματική:
Αλεξάνδρα Κωτσάκη & Άννα Γαϊτανή
Ψυχολόγος/Ειδική παιδαγωγός:
Μαρίνα Μωραϊτάκη
Μετάφραση στην αγγλική γλώσσα:
Άγγελος Χαλκιαδάκης & Αθανασία Κανέλλου
Συντονισμός καλλιτεχνικής παραγωγής:
Μαρία Οικονόμου & Σοφία Μαστροκούκου
Διοργάνωση:
Χορηγοί επικοινωνίας:
